Tiêu thụ thép HRC tăng mạnh nhờ thuế chống bán phá giá

Investing.com - Tháng 4/2025, tiêu thụ thép cuộn cán nóng (HRC) trong nước đạt hơn 765.000 tấn – gần mức cao nhất kể từ năm 2023 – nhờ tác động tích cực từ chính sách áp thuế chống bán phá giá với hàng nhập khẩu Trung Quốc.

Theo Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA), lượng bán hàng tăng 55% so với cùng kỳ, trong khi sản lượng cũng tăng 77%, lên khoảng 700.000 tấn. Doanh nghiệp gần như tiêu thụ toàn bộ sản lượng sản xuất, thậm chí phải sử dụng thêm 60.000 tấn hàng tồn kho.

Tính trong 4 tháng đầu năm 2025, tổng tiêu thụ HRC đạt gần 2,7 triệu tấn (tăng 20%), còn sản lượng đạt 2,5 triệu tấn (tăng 12%). Việc tăng sản lượng phần lớn nhờ Hoà Phát đưa vào vận hành giai đoạn 1 của dự án Dung Quất 2, dự kiến hoàn tất giai đoạn 2 trong quý IV năm nay.

Động lực chính giúp HRC trong nước phục hồi là việc Bộ Công Thương áp thuế chống bán phá giá tạm thời từ 19,38% đến 27,83% đối với HRC nhập khẩu từ Trung Quốc vào tháng 2/2025. Điều này khiến lượng nhập khẩu từ Trung Quốc giảm mạnh – trong tháng 5 chỉ còn 702.586 tấn, giảm 36% so với cùng kỳ. Tính chung 5 tháng đầu năm, nhập khẩu từ Trung Quốc giảm 23% xuống gần 3,7 triệu tấn, dù quốc gia này vẫn chiếm 57% thị phần (giảm từ mức khoảng 70% cùng kỳ năm ngoái).

Nhiều doanh nghiệp hạ nguồn như sản xuất tôn mạ, ống thép... đã chuyển sang sử dụng thép nội địa. Tại ĐHĐCĐ ngày 12/6, lãnh đạo Tôn Đông Á cho biết công ty đã ngừng mua HRC Trung Quốc từ tháng 1/2025, trước cả khi chính sách thuế có hiệu lực, và hiện chủ yếu dùng HRC trong nước, phần còn lại từ Nhật Bản và ASEAN.

Ông Trần Đình Long – Chủ tịch Hoà Phát – chia sẻ rằng kết quả kinh doanh quý II khả quan do nhu cầu cao và giá thép đang tăng. CEO Nguyễn Việt Thắng cho biết mức thuế chống bán phá giá đã giúp cải thiện đáng kể việc tiêu thụ, khi năm ngoái Việt Nam nhập khẩu tới 9 triệu tấn HRC từ Trung Quốc – gấp 3 lần sản lượng Hoà Phát, nhưng năm nay con số này sẽ giảm.

Tỷ trọng HRC Hoà Phát cung cấp cho các doanh nghiệp tôn mạ đã tăng từ 15–20% lên 40% trong năm nay. Tuy nhiên, nhóm khách hàng này cũng gặp khó do tỷ trọng xuất khẩu cao trong bối cảnh thương mại quốc tế bất ổn, nhiều thị trường áp thuế CBPG. Dù vậy, họ vẫn buộc phải duy trì sản xuất và tìm kiếm thị trường xuất khẩu mới.

Từ đầu tháng 4, Bộ Công Thương tiếp tục áp thuế CBPG tạm thời với tôn mạ nhập khẩu từ Trung Quốc và Hàn Quốc, với mức thuế tối đa 37,13%, được kỳ vọng hỗ trợ tiêu thụ trong nước.

Bên cạnh các doanh nghiệp tôn mạ, Hoà Phát cũng đang thúc đẩy các nhóm khách hàng khác gia tăng sử dụng sản phẩm nội địa. Ông Trần Đình Long nhấn mạnh thị trường trong nước luôn là ưu tiên số 1, và dù xuất khẩu có lợi nhuận tốt hơn, doanh nghiệp vẫn cam kết giữ nguồn hàng cho khách nội địa để bảo vệ thị phần.

Dù vậy, áp lực cạnh tranh từ thép nhập khẩu ở các thị trường khác vẫn gia tăng. 5 tháng đầu năm, thép nhập từ Indonesia tăng gấp đôi lên 623.933 tấn; từ Nhật Bản tăng 40% lên 1 triệu tấn – lần lượt là các quốc gia xuất khẩu thép lớn thứ hai và ba vào Việt Nam.

Xuất khẩu HRC trong tháng 4 đạt gần 104.000 tấn, tăng 52% so với tháng 3 nhưng vẫn giảm 30% so với cùng kỳ, dù mức giảm đã được thu hẹp so với mức 56% trong tháng 3.

Hoà Phát cho biết họ đang tranh thủ xuất khẩu HRC sang Mỹ sau khi giá tăng mạnh lên hơn 900 USD/tấn sau chính sách thuế của Tổng thống Donald Trump – đủ để có lãi (trước đó giá chỉ 750–760 USD/tấn).

Tại thị trường EU, Ủy ban Châu Âu vừa áp thuế CBPG tạm thời với thép HRC nhập từ Ai Cập, Nhật Bản và Việt Nam. Tuy nhiên, Hoà Phát là doanh nghiệp duy nhất được hưởng mức thuế 0%, trong khi các đối thủ bị đánh thuế từ 6,9% đến 31,8% – bao gồm cả Formosa với mức thuế 12,1%. Điều này tạo lợi thế cạnh tranh rõ rệt cho Hoà Phát.