Thép Việt Nam chịu tác động thế nào khi Mỹ tăng thuế thép lên 50%?

Investing.com - Trong cuộc gặp với công nhân ngành thép Mỹ ngày 30/5, cựu Tổng thống Donald Trump tuyên bố sẽ nâng thuế nhập khẩu thép từ 25% lên 50%. Phát biểu tại nhà máy Irvin Works của US Steel ở Pennsylvania, ông Trump khẳng định mức thuế cao hơn sẽ giúp “bảo vệ ngành công nghiệp thép trong nước”, đồng thời nhấn mạnh mức 50% sẽ ngăn chặn việc “lách luật” từng xảy ra với mức thuế 25%. Trên mạng xã hội Truth Social, ông xác nhận mức thuế mới sẽ có hiệu lực từ ngày 4/6.

Thông tin này đã làm dấy lên lo ngại về triển vọng xuất khẩu thép của Việt Nam sang Mỹ. Năm 2024, Mỹ là thị trường tiêu thụ thép lớn nhất của Việt Nam, đạt kim ngạch 1,3 tỷ USD (tăng 55% so với cùng kỳ), chiếm khoảng 15% tổng kim ngạch xuất khẩu sắt thép. Trong khi đó, Mỹ nhập khẩu khoảng 31 tỷ USD thép mỗi năm, với 80% đến từ 10 quốc gia hàng đầu. Việt Nam là nhà cung cấp thép lớn thứ năm về sản lượng (1,24 triệu tấn), đứng thứ tám về giá trị (1,1 tỷ USD).

Ông Trần Hoàng Sơn – Giám đốc chiến lược thị trường tại Chứng khoán VPBank (HM:VPB) – cho rằng, nếu tuyên bố nâng thuế lên 50% được đưa ra sớm hơn 2–3 tháng, tác động tiêu cực đến doanh nghiệp thép và tôn mạ Việt Nam sẽ rõ rệt hơn. Tuy nhiên, kể từ sau khi mức thuế 25% được áp dụng từ tháng 4, lượng thép Việt Nam xuất sang Mỹ đã sụt giảm đáng kể. Nhiều doanh nghiệp đã chuyển hướng sang các thị trường thay thế.

Tính đến tháng 6, tác động từ mức thuế mới lên các doanh nghiệp Việt như HSG, NKG hay GDA không còn quá lớn do phía Mỹ đã chủ động cắt giảm đơn hàng từ Việt Nam, trong khi các công ty trong nước cũng chuyển đổi đối tác để giảm rủi ro. Với việc thép Việt chỉ chiếm 3,3% tổng nhập khẩu thép của Mỹ, tác động tổng thể là khá hạn chế. Ngược lại, những quốc gia như Canada, Brazil, Mexico, Hàn Quốc và Đức – vốn có tỷ trọng lớn hơn – sẽ bị ảnh hưởng nặng nề.

Các sản phẩm thép xuất khẩu chủ lực sang Mỹ năm 2024 gồm: tôn mạ, thép cán nóng và cán nguội. Thị trường Mỹ chiếm lần lượt 9% doanh thu của HSG, 13% của NKG và 16% của GDA. Tuy nhiên, các tỷ lệ này dự kiến giảm rõ rệt trong nửa đầu 2025. Cả phía nhập khẩu và xuất khẩu đều đã chủ động điều chỉnh chiến lược để giảm thiểu tác động từ chính sách thuế mới.

Kết quả kinh doanh ngành thép ghi nhận xu hướng chậm lại trong quý IV/2024 và bắt đầu phục hồi từ quý I/2025. Tuy nhiên, việc chuyển hướng sang thị trường khác khiến các doanh nghiệp phải cạnh tranh quyết liệt hơn, có thể dẫn đến hạ giá bán và giảm biên lợi nhuận. Về thị giá cổ phiếu, nhóm ngành thép đã sụt giảm mạnh từ đầu năm, có mã mất tới 40% so với cùng kỳ năm trước, nhưng đã hồi phục phần nào sau đáy tháng 4.

Ông Sơn nhận định, dù giá cổ phiếu chưa hồi phục hoàn toàn, tâm lý thị trường không còn quá bi quan. Thông tin tăng thuế 50% có thể gây phản ứng trong một vài phiên nhưng về dài hạn, nhóm cổ phiếu thép và tôn mạ nhiều khả năng sẽ tạo nền tích lũy và hướng tới phục hồi.

Trước đó, hồi tháng 3, ông Trump cũng đã ký lệnh nâng thuế nhập khẩu nhôm từ 10% lên 25%, đồng thời bãi bỏ mọi ngoại lệ theo quốc gia và sản phẩm, nhằm hỗ trợ ngành kim loại trong nước đang gặp khó khăn.

Theo phân tích của VnDirect, việc Mỹ loại bỏ ưu đãi thuế cho các quốc gia từng được miễn trừ sẽ giúp cân bằng lại sân chơi. Việt Nam – vốn từ năm 2018 đã bị áp mức thuế 25% – nay sẽ có lợi thế hơn về giá so với các đối thủ khác khi xuất khẩu thép vào Mỹ.