Hành vi nào bị xem là “trốn thuế” và sẽ bị xử phạt ra sao?

Vietstock - Hành vi nào bị xem là “trốn thuế” và sẽ bị xử phạt ra sao?

Luật sư Đỗ Văn Luận nhấn mạnh rằng, pháp luật hiện hành rất nghiêm khắc với hành vi trốn thuế, đặc biệt nếu có tổ chức hoặc gây thất thoát lớn. Vì vậy, hộ kinh doanh cần thận trọng, tuân thủ đúng quy định và minh bạch tài chính để tránh rơi vào sai phạm ngoài ý muốn.

* Từ chối nhận chuyển khoản - Chiêu trò không dễ "né thuế"

* Xóa bỏ thuế khoán: Tạo môi trường cạnh tranh công bằng, minh bạch

Trên một số diễn đàn thuế và mạng xã hội dành cho hộ kinh doanh nhỏ lẻ, đặc biệt là tiểu thương, chủ quán ăn, cửa hàng tạp hóa... nhiều tranh luận xoay quanh chuyện xóa bỏ thuế khoán và làm thế nào để đóng thuế đúng quy định hiện hành.

Bên cạnh đó, cũng có không ít các bình luận "mách nước" như không nhận thanh toán bằng chuyển khoản, chỉ nhận tiền mặt đã gây ra tranh luận từ 2 phía. Đa phần các tiểu thương không rành công nghệ, không hiểu rõ quy định mới, và loay hoay với việc sử dụng hóa đơn điện tử hay kê khai thu nhập đúng cách. Những cuộc trao đổi phản ánh sự lúng túng của một bộ phận kinh doanh truyền thống đang học cách thích nghi với thay đổi hơn là chủ đích gian lận.

Hành vi nào sẽ bị xem là trốn thuế?

Luật sư Đỗ Văn Luận - Giám đốc Công ty Luật Lập Phương, thuộc Đoàn luật sư TPHCM cho biết, cần xem xét kỹ mục đích của việc hộ kinh doanh không nhận thanh toán qua chuyển khoản. Nếu hành vi này nhằm mục đích trốn thuế thì tùy tính chất, mức độ, người thực hiện hành vi có thể bị xử lý vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Luật sư cho biết, theo Điều 143 của Luật Quản lý thuế năm 2019 liệt kê rõ các hành vi được coi là trốn thuế.

Trong đó, trường hợp không nộp hồ sơ đăng ký thuế; không nộp hồ sơ khai thuế; nộp hồ sơ khai thuế sau 90 ngày kể từ ngày hết thời hạn nộp hồ sơ khai thuế hoặc ngày hết thời hạn gia hạn nộp hồ sơ khai thuế.

Luật sư Đỗ Văn Luận.

Không ghi chép trong sổ kế toán các khoản thu liên quan đến việc xác định số tiền thuế phải nộp. Không xuất hóa đơn khi bán hàng hóa, dịch vụ theo quy định của pháp luật hoặc ghi giá trị trên hóa đơn bán hàng thấp hơn giá trị thanh toán thực tế của hàng hóa, dịch vụ đã bán.

Sử dụng hóa đơn, chứng từ không hợp pháp, sử dụng không hợp pháp hóa đơn để hạch toán hàng hóa, nguyên liệu đầu vào trong hoạt động phát sinh nghĩa vụ thuế làm giảm số tiền thuế phải nộp hoặc làm tăng số tiền thuế được miễn, số tiền thuế được giảm hoặc tăng số tiền thuế được khấu trừ, số tiền thuế được hoàn, số tiền thuế không phải nộp.

Sử dụng chứng từ, tài liệu không phản ánh đúng bản chất giao dịch hoặc giá trị giao dịch thực tế để xác định sai số tiền thuế phải nộp, số tiền thuế được miễn, số tiền thuế được giảm, số tiền thuế được hoàn, số tiền thuế không phải nộp.

Sử dụng hàng hóa thuộc đối tượng không chịu thuế, miễn thuế, xét miễn thuế không đúng mục đích quy định mà không khai báo việc chuyển đổi mục đích sử dụng với cơ quan quản lý thuế.

Luật cũng nêu rõ, nếu người nộp thuế có hoạt động kinh doanh trong thời gian đã đăng ký tạm ngừng nhưng không thông báo với cơ quan quản lý thuế thì cũng bị coi là hành vi vi phạm.

Nếu phạm vào tội “trốn thuế” sẽ bị xử lý thế nào?

Luật sư Đỗ Văn Luận cho biết, theo Nghị định 125/2020/NĐ-CP, hành vi trốn thuế sẽ bị xử phạt bằng tiền, với mức phạt tăng dần tùy theo các tình tiết tăng nặng hoặc giảm nhẹ. Trong trường hợp nhẹ nhất, người vi phạm có ít nhất một tình tiết giảm nhẹ thì mức phạt sẽ là 1 lần số tiền thuế trốn.

Nếu không có tình tiết tăng nặng hay giảm nhẹ, mức phạt sẽ là 1.5 lần. Với các trường hợp nghiêm trọng hơn, mức phạt có thể lên tới 2 lần, 2.5 lần, thậm chí 3 lần số tiền thuế trốn, nếu có từ 3 tình tiết tăng nặng trở lên.

Bên cạnh việc bị phạt tiền, hộ kinh doanh còn phải nộp lại toàn bộ số tiền thuế trốn, bao gồm cả tiền chậm nộp, và phải điều chỉnh lại hồ sơ thuế nếu có kê khai sai số lỗ hoặc thuế giá trị gia tăng đầu vào được khấu trừ trên hồ sơ khai thuế (nếu có).

Trong một số trường hợp, nếu hành vi trốn thuế đã quá thời hiệu xử phạt thì người nộp thuế vẫn không thoát nghĩa vụ tài chính. Khi đó, họ sẽ buộc phải nộp đầy đủ số tiền thuế đã trốn cùng với tiền chậm nộp vào ngân sách Nhà nước.

Trong những trường hợp nghiêm trọng, hành vi trốn thuế của hộ kinh doanh không chỉ bị xử phạt hành chính mà còn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 200 Bộ luật Hình sự. Khi đó, hình phạt có thể phạt tiền từ 100 triệu đồng đến 4.5 tỷ đồng, hoặc phạt tù từ 3 tháng đến 7 năm. Ngoài ra, tòa án có thể áp dụng các hình phạt bổ sung như cấm hành nghề, cấm đảm nhiệm chức vụ, tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.

Luật sư Đỗ Văn Luận nhấn mạnh rằng, pháp luật hiện hành rất nghiêm khắc với hành vi trốn thuế, đặc biệt nếu có tổ chức hoặc gây thất thoát lớn. Vì vậy, hộ kinh doanh cần thận trọng, tuân thủ đúng quy định và minh bạch tài chính để tránh rơi vào sai phạm ngoài ý muốn.

Cát Lam